Η Εξέλιξη του Digital Marketing
ΟΡΙΣΜΟΣ DIGITAL MARKETING
Ένα απαραίτητο βήμα πριν ξεκινήσουμε το ταξίδι μας στην διαδικασία εξέλιξης του Ψηφιακού Μάρκετινγκ, αποτελεί η οριοθέτηση της έννοιας αυτής; Τι ακριβώς είναι και πώς ορίζεται;
Σύμφωνα με τους Κannan & Li (2017) το Ψηφιακό Μάρκετινγκ ορίζεται ως “μια προσαρμοστική διαδικασία η οποία βασίζεται στα τεχνολογικά μέσα και μέσω της οποίας οι επιχειρήσεις συνεργάζονται με τους πελάτες και τους συνεταίρους τους με στόχο την απο κοινού δημιουργία, επικοινωνία, παράδοση και διατήρηση αξίας για όλους τους ενδιαφερομένους μιας επιχείρησης.
Το Digital Marketing προωθεί προϊόντα και υπηρεσίες αξιοποιώντας τα ψηφιακά κανάλια για την επαφή με τους καταναλωτές, με έναν τρόπο πιο σχετικό, προσωπικό και οικονομικά αποδοτικότερο. Περιλαμβάνει πολλές τεχνικές και πρακτικές οι οποίες εντοπίζονται και στο Διαδικτυακό Marketing (Internet Marketing).
Δεν αποτελεί κλάδο του διαδικτυακού μάρκετινγκ, αντίθετα, εκτείνεται πέρα από αυτό. Ο λόγος είναι ότι μπορεί να περιλαμβάνει ως ψηφιακά κανάλια διαφήμισης και προώθησης, κινητά τηλέφωνα (SMS), ψηφιακές γιγαντο-οθόνες, εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα (android & iOS), κ.α, τα οποία δεν προαπαιτούν άμεση σύνδεση στο διαδίκτυο. Σημαντικά κανάλια αποτελούν επίσης τα social media και οι μηχανές αναζήτησης.
Εν έτη 2017 καλύπτει τους περισσότερους τομείς του συμβατικού μάρκετινγκ όπως το Direct Marketing, παρέχοντας την ίδια μεθοδολογία επικοινωνίας με το καταναλωτικό κοινό, αλλά με έναν ψηφιακό τρόπο. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία είναι περισσότερο αποδοτική όταν ένας διαφημιστής συνδυάζει πολλαπλά κανάλια προώθησης στις καμπάνιες που δημιουργεί.
Το Ψηφιακό Μάρκετινγκ βρίσκεται σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Απαραίτητη προϋπόθεση για έναν digital marketer είναι να ενημερώνεται για τις τάσεις που αλλάζουν συνεχώς και να ανταποκρίνεται στις συνεχείς εξελίξεις που παρουσιάζει το διαδίκτυο. Πρέπει να έχουν την προσοχή τους στραμμένη τόσο στο διαρκώς μεταβαλλόμενο ψηφιακό περιβάλλον όσο και στην εμφάνιση νέων και εξυπνότερων αλγορίθμων απο τις μηχανές αναζήτησης.
Φυσικά υπάρχουν και κάποια πλεονεκτήματα που αναδεικνύουν την υπεροχή αυτής της νέας μορφής μάρκετινγκ έναντι του παραδοσιακού. Ένα από αυτά αποτελεί το χαμηλότερο οικονομικό κόστος που προαπαιτείται για τη δημιουργία και την προώθηση μιας καμπάνιας μάρκετινγκ στο ψηφιακό περιβάλλον, σε σύγκριση με την προώθηση και την διαφήμιση στα παραδοσιακά μέσα όπως είναι η τηλεόραση και το ραδιόφωνο.
Επίσης στα πλεονεκτήματα κατατάσσεται η δυνατότητα στοχοποίησης ενός τμήματος του καταναλωτικού κοινού. Στο ψηφιακό περιβάλλον, χάρη στα εργαλεία, τις μεθόδους και τις πρακτικές που προσφέρονται, η δυνατότητα στοχοποίησης του επιθυμητού καταναλωτικού κοινού μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερη κλίμακα και με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Τέλος ένα ακόμα σημαντικό πλεονέκτημα που προσφέρουν τα εργαλεία του Digital Marketing, αποτελεί η δυνατότητα συγκέντρωσης και ανάλυσης των δεδομένων μιας καμπάνιας για την αξιολόγηση της καμπάνιας αυτής, με στόχο την εξαγωγή των κατάλληλων insights, τα οποία συμβάλλουν στη λήψη των κατάλληλων μελλοντικών ενεργειών αναφορικά με την καμπάνια αυτή.
Έτσι δίνεται η δυνατότητα στον μάρκετερ να αντιληφθεί την επιτυχία της καμπάνιας αυτής και να αφιερώσει περισσότερους πόρους και χρόνο για την περαιτέρω προώθηση της, είτε να αντιληφθεί έγκαιρα την αποτυχία της και να τη διακόψει οριστικά γλιτώνοντας ενδεχόμενες δαπάνες, και αξιοποιώντας τον χρόνο που του δίνεται για την προώθηση μιας άλλης πιο αποτελεσματικής καμπάνιας.
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ DIGITAL MARKETING
Ο όρος Ψηφιακό Μάρκετινγκ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1990 όταν έκανε την εμφάνιση του το σύστημα Web 1.0 το οποίο έδινε την δυνατότητα στους χρήστες του Διαδικτύου να αναζητούν και να εντοπίζουν την πληροφορία που χρειάζονταν μέσα σε λίγα λεπτά. Η πρώτη μηχανή αναζήτησης που συνέβαλε σημαντικά στην αναζήτηση πληροφοριών ήταν η Archie
Το 1993 η HotWired αποτελεί την εταιρεία που αποφασίζει να επενδύσει στο πρώτο ψηφιακό banner, εξέλιξη η οποία σηματοδότησε στην ουσία την αρχή της μετάβασης στην ψηφιακή διαφήμιση και στο ψηφιακό μάρκετινγκ γενικότερα.
Το 1994 ιδρύθηκε η Yahoo απο τους Jerry Yang και David Filo η οποία αρχικά έφερε το όνομα “Jerry and David’s Guide to the World Wide Web”. Ο οδηγός αυτός αποτελούσε στην ουσία έναν κατάλογο με άλλες ιστοσελίδες οργανωμένο με μια συγκεκριμένη ιεραρχία, και όχι μια μηχανή αναζήτησης όπως τη γνωρίζουμε με τη σημερινή μορφή της. Στη συνέχεια ο οδηγός μετονομάστηκε σε Yahoo απο τα αρχικά “Yet Another Hierarchically Organized Oracle”, η οποία απο τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της κατάφερε να συγκεντρώσει 1 εκατομμύριο επισκέψεις στην σελίδα της.
Το 1997 έκαναν την εμφάνιση τους νέες μηχανές αναζήτησης όπως η Alexa, το Looksmart και το HotBoot. Την ίδια χρονιά η εταιρεία MicroView ανακοίνωσε στην αγορά την πρώτη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης με το όνομα SixDegrees. To SixDegrees αποτελεί στην ουσία το πρώτο social media, καθώς μέσα από μια φόρμα εγγραφής έδινε την δυνατότητα στον χρήστη να εγγραφεί στην πλατφόρμα. Πέρα απο τις επαφές που μπορούσε να δημιουργήσει με τους ήδη υπάρχοντες χρήστες του SixDegrees, ο νέος χρήστης είχε τη δυνατότητα να προσκαλέσει στην υπηρεσία και άτομα εκτός της πλατφόρμας όπως συγγενείς και φίλους.
Το 1998 η Microsoft αποφασίζει να κάνει την είσοδο της στην αγορά παρουσιάζοντας το δικό της, επαναστατικό για την εποχή, web portal το οποίο παράλληλα λειτουργούσε και ως μηχανή αναζήτησης: Το MSN. H Yahoo αντιλαμβανόμενη την δημοφιλία που αρχίζει και αποκτά η μηχανή αναζήτησης της Microsoft, αποφασίζει να ανακοινώσει και τη δική της. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του Ίντερνετ που η χρήση του Διαδικτύου παρουσιάζει τέτοια εκτόξευση, καθώς οι χρήστες έχουν αντιληφθεί τη δύναμη που τους δίνουν οι μηχανές αναζήτησης όσον αφορά την εύκολη και γρήγορη εύρεση πληροφοριών.
Το γεγονός αυτό ήταν που σηματοδότησε την εμφάνιση μια πρώιμης μορφής του Search Engine Optimization που γνωρίζουμε σήμερα. Πολλές επιχειρήσεις αντιλήφθηκαν την αυξανόμενη δημοφιλία της μηχανής αναζήτησης της Yahoo, επενδύοντας στην βελτιστοποίηση των ιστοσελίδων τους ώστε να πετύχουν καλύτερες κατατάξεις στα αποτελέσματα αναζήτησης.
Ton Αύγουστο της ίδιας χρονιάς οι Larry Page και Sergey Brin αποφασίζουν να υλοποιήσουν τη δική τους μηχανή αναζήτησης με όνομα “BackRub” η οποία αποτελούσε ένα project πάνω στο οποίο πειραματίζονταν στο κολλέγιο. Ενώ μέχρι πρότινος οι συμβατικές μηχανές αναζήτησης κατέτασσαν τις ιστοσελίδες με βάση τη συχνότητα εμφάνισης των λέξεων κλειδιών στο περιεχόμενο τους, το BackRub έκανε χρήση ενός αλγορίθμου, ο οποίος εξέταζε τη σχετικότητα μιας ιστοσελίδας συγκριτικά με έναν όρο αναζήτησης μέσω παραπομπών (links) απο άλλες σελίδες. Λίγους μήνες αργότερα το BackRub μετονομάστηκε σε Google.
To 2006 αποτελεί χρονιά ορόσημο για τις μηχανές αναζήτησης και το ψηφιακό περιβάλλον γενικότερα: Η κίνηση στις μηχανές αναζήτησης έχει κατά 6.4 δισεκατομμύρια επισκέψεις παγκοσμίως σε έναν μόλις μήνα.
Η Google αντιλαμβανόμενη το μέγεθος της ευκαιρίας και θέλοντας να εκμεταλλευτεί τις τρομακτικές δυνατότητες που εμφανίζονται μπροστά της, παρουσιάζει για πρώτη φορά ένα σύστημα διαφημίσεων το οποίο κάνει χρήση των προβαλλόμενων αποτελεσμάτων της μηχανής αναζήτησης της: τα AdWords, τα οποία στην ουσία αποτελούν διαφημίσεις μεγέθους τριών σειρών, που εμφανίζονται στην κορυφή ή στην δεξιά πλευρά των αποτελεσμάτων, και το AdSense το οποίο αποτελεί ένα σύστημα διαφήμισης κόστους – ανά κλίκ. Επίσης αναλύοντας το περιεχόμενο των ιστοσελίδων μέσω των ερωτημάτων που δεχόταν στην μηχανή αναζήτησης της, η Google αναπτύσσει ένα σύστημα προβολής στοχευμένων διαφημίσεων με βάση το ιστορικό προτιμήσεων των χρηστών της. Οι 2 αυτές πρακτικές της έμελλε να την καταστήσουν ως μια απο τις πιο επιτυχημένες εταιρείες παγκοσμίως.
Ο όρος Web 2.0 επινοήθηκε το 1998 και καθιερώθηκε το 2004. Η επανάσταση που έφεραν στο χώρο τα συστήματα Web 2.0 είναι δεδομένη. Η εποχή της απλής αναζήτησης και εύρεσης της πληροφορίας είχε λάβει τέλος. Πλέον οι χρήστες είχαν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν μεταξύ τους -όπως και με επιχειρήσεις- και να μοιράζονται πληροφορίες και δεδομένα. Blogs, Social Media, ιστοσελίδες διαμοιρασμού video-περιεχομένου, Web εφαρμογές κ.α, άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους με ραγδαίους ρυθμούς. Πλέον οι επιχειρήσεις έβλεπαν τα διαθέσιμα κανάλια για την εφαρμογή μάρκετινγκ στρατηγικών να αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Το Digital Marketing όπως το γνωρίζουμε σήμερα, είχε αρχίσει να γεννιέται.
Η άφιξη των Web 2.0 συστημάτων σηματοδότησε την εμφάνιση των πρώτων και μεγαλύτερων σελίδων κοινωνικής δικτύωσης οι οποίες λειτουργούν μέχρι σήμερα. Πρώτο το LinkedIn το 2002 και το 2004 το Facebook και το MySpace. Την ίδια χρονιά η Google ανακοινώνει την δικιά της υπηρεσία ηλ. ταχυδρομείου, το Gmail. Το YouTube το οποίο φέρνει την επανάσταση στο χώρο του video-περιεχομένου κάνει την εμφάνιση του το 2005.
Πολλές επιχειρήσεις αρχίζουν σιγά – σιγά και αντιλαμβάνονται ότι η ανάδυση των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης προσφέρει νέες ευκαιρίες για την προώθηση των προϊόντων και των υπηρεσιών τους. Το 2004 το μάρκετινγκ και η διαφήμιση στο Διαδίκτυο φέρνει στις επιχειρήσεις έσοδα 2.9 δισεκατομμυρίων και μόνο στην Αμερική.
Σηματοδοτείται μια νέα εποχή για τις επιχειρήσεις. Κατέχοντας πλέον νέους πόρους, γίνεται αναγκαία η ανεύρεση νέων προσεγγίσεων για την προώθηση της επωνυμίας τους και για την εμπορική εκμετάλλευση που προσφέρει η κοινωνική δικτύωση.
Το 2006 επίσης δοκιμάστηκε για πρώτη φορά το split testing (αλλιώς και A/B testing), το οποίο αποτελεί την σύγκριση δύο εκδοχών μιας σελίδας για την εξαγωγή ενός ασφαλούς συμπεράσματος σχετικά με το ποιά ειναι πιο αποδοτική. Το A/B testing χρησιμοποιείται έως και σήμερα, και θεωρείται μια απαραίτητη τεχνική για την βελτιστοποίηση μιας ιστοσελίδας (και όχι μόνο)
To 2011 αποτέλεσε μια χρονιά ορόσημο για τη Google καθώς μαζί με το Google+, την πρώτη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης της εταιρείας, η Google έθεσε σε εφαρμογή σημαντικές αλλαγές στον αλγόριθμο της (PageRank). Το κομμάτι του αλγορίθμου το οποίο ενσωματώθηκε στον PageRank, πήρε την ονομασία Google Panda, και ευθύνεται για την παρουσία των πιο σχετικών ιστοσελίδων στην κορυφή των αποτελεσμάτων μιας μηχανής αναζήτησης, καθώς και για τον υποβιβασμό των ιστοσελίδων που δεν παρουσίαζαν συνάφεια στο περιεχόμενο τους, στις χαμηλότερες θέσεις των αποτελεσμάτων αυτών. Η συνάφεια καθορίζεται πάντα σύμφωνα με το ερώτημα του χρήστη προς τη μηχανή αναζήτησης
Η τεχνολογία των cookies αποτελεί άλλο ένα ορόσημο για την βιομηχανία του ψηφιακού μάρκετινγκ. Οι διαφημιστές έψαχναν νέους τρόπους για να εκμεταλλευτούν την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας. Επιχείρησαν λοιπόν μέσω μιας νέας τεχνικής, να εντοπίσουν και να αναλύσουν τα ενδιαφέροντα και τις συνήθειες που παρουσίαζαν συχνοί χρήστες του διαδικτύου κατά την περιήγηση τους, ώστε να τους προωθούν αντίστοιχα προσφορές και διαφημιστικό περιεχόμενο που να ταιριάζει με τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Το πρώτο cookie σχεδιάστηκε λοιπόν για να καταγράφει τις συνήθειες ενός χρήστη. Η χρήση των cookies έχει αλλάξει με την πάροδο των χρόνων και σήμερα αποτελεί εργαλείο στα χέρια των διαφημιστών ώστε να μπορούν να συλλέγουν χρήσιμα δεδομένα απο υποψήφιους αγοραστές.
Προϊόντα τα οποία διατίθενται ψηφιακά είναι πλέον διαθέσιμα για το αγοραστικό κοινό οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Το Marketingtechblog, μέσω μιας έρευνας που διεξήγαγε το 2014, υποστηρίζει ότι η ανάρτηση σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης (social media) αποτελεί μια απο τις πιο συχνές διαδικτυακές δραστηριότητες στις Η.Π.Α. Ο μέσος Αμερικάνος αφιερώνει 37 λεπτά τη μέρα στα social media. Το 99% των διαφημιστών που δραστηριοποιούνται στο ψηφιακό μάρκετινγκ, χρησιμοποιούν ως κανάλι προώθησης το Facebook, το 97% το Twitter, το 70% το Google+, το 69% το Pinterest και το 59% το Instagram.
To 70% των Β2C (Business to Customers) marketers έχουν αποκτήσει πελάτες μέσω του Facebook. Το 67% των χρηστών Twitter είναι πιθανότερο να αγοράσουν προϊόντα από μια εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται στο συγκεκριμένο μέσο κοινωνικής δικτύωσης και την οποία ¨ακολουθούν¨ στο Twitter. Το 83.8% απο τις επιχειρήσεις που εμπορεύονται προϊόντα πολυτελείας έχουν ενεργή παρουσία στο Pinterest. Οι 3 δημοφιλέστερες ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούνται από διαφημιστές είναι το LinkedIn, το Twitter και το Facebook.
Εν έτη 2018 το Digital Marketing αποτελεί μια απαραίτητη προσέγγιση και τακτική κατά τη διαδικασία οργάνωσης μιας επιτυχημένης μάρκετινγκ στρατηγικής. Πολλές επιχειρήσεις αναζητούν επαγγελματίες καταρτισμένους και εξειδικευμένους στο Ψηφιακό Περιβάλλον. Το ΠΜΣ “Ψηφιακό Μάρκετινγκ MSc” προσφέρει στους αποφοίτους του Προγράμματος τα απαραίτητα εφόδια για την υπεροχή και τη διάκριση τους στο Ψηφιακό Περιβάλλον. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα Σπουδών κάντε κλικ εδώ.
Μανδίτσιος Θεοχάρης
Digital Marketing Specialist